Trang thông tin hướng dẫn và chia sẻ kinh nghiệm du lịch Phong Nha

Điểm Đến

Ruốc tháng sáu: Hương vị đặc trưng của miền Trung

Con ruốc (moi ở miền Bắc, khuyếc ở miền Nam), loài nhuyễn thể, ngon nhất vào tháng 6 ở vùng cửa biển Nhật Lệ.

Con ruốc, hay moi (miền Bắc) hoặc khuyết (miền Nam), là loại nhuyễn thể được nhiều người yêu thích. Đặc biệt, ở vùng cửa biển Nhật Lệ, ruốc tháng sáu được xem là ngon nhất. Ngạn ngữ Đồng Hới ví von: “Ruốc tháng sáu là máu rồng”, ẩn dụ sự quý hiếm của loại ruốc này bởi không phải năm nào ruốc cũng tràn về vào tháng sáu. Câu tục ngữ còn mang ý nghĩa so sánh, thể hiện màu sắc đỏ rực của ruốc tháng sáu, đẹp như máu rồng. Chính vì vậy, ruốc tháng sáu không chỉ ngon về chất lượng mà còn đẹp về màu sắc, trở thành đặc sản được nhiều người săn lùng.

Tháng sáu có ruốc là điềm báo mùa cá bội thu cho ngư dân Đồng Hới, đặc biệt là nục mộng, loại cá lý tưởng để làm nước mắm. Ruốc là nguồn thức ăn hấp dẫn, thu hút cá nục, cá cơm, cá trích… kéo theo đến tháng 8 âm lịch, tạo nên mùa đánh bắt rực rỡ.

ruoc quang binh

Tên gọi của ruốc thường được đặt theo cách đánh bắt. Ruốc dã, hay giạ, được bắt từ mành dã ở độ sâu 5-7 sải. Ruốc kéo được đánh bắt bằng lưới kéo ven bờ. Ruốc lặn được thu hoạch bằng lưới nhỏ khi lặn xuống đáy biển. Ngoài ra, còn có ruốc te được đánh bắt từ vó ở ngoài khơi. Tùy thuộc vào phương thức khai thác, mỗi loại ruốc sẽ mang một cái tên riêng biệt.

Chế biến ruốc tươi thành ruốc quết là một quá trình đơn giản, thường chỉ cần vài bước cơ bản như:

Muối ruốc là nghệ thuật giữ gìn hương vị, tùy theo mục đích mà gia giảm độ mặn. Muốn ruốc bền lâu, chống hư hỏng, cần muối mặn, tỷ lệ 1 bát muối cho 5-7 bát ruốc. Nếu muốn ruốc ngọt ngon, ăn ngay, hãy muối lạt, 1 bát muối cho 10 bát ruốc, thậm chí lên đến 12-15 bát khi nắng tốt. Càng lạt, ruốc càng ngon nhưng cũng dễ hỏng hơn.

Sau khi muối, để ruốc qua đêm hoặc một buổi, vắt kiệt nước cho đến khi xác ruốc thành bột mịn như bã bột sắn. Nặn thành nắm tròn, càng vắt kiệt càng tốt.

Xác ruốc sau khi vắt được xát nhỏ bằng đôi bàn tay, trải đều ra nong, ra nia phơi thật khô. Nước ruốc vắt ra cũng được phơi riêng. Khâu làm sạch cát vô cùng quan trọng. Trước khi vắt ruốc muối thành nắm phơi, người ta phải chao thật kỹ để loại bỏ cát. Nước ruốc sau khi gạn lọc kỹ, phải được phơi trong môi trường sạch, tránh bụi bặm. Ngày xưa, công đoạn này rất khó khăn. Ngày nay, người ta phơi nước ruốc bằng cách dùng kính đậy, vừa sạch sẽ vừa tăng độ nhiệt, rất văn minh và hiệu quả.

Ruốc phơi khô, đem đâm thật mịn, càng mịn càng ngon. Bột ruốc sau khi đâm được cho vào vại, thêm nước và quấy đều. Phơi nắng hàng ngày, đảo đều vào sáng sớm. Khi ruốc tỏa mùi thơm nức mũi, nước mắm ngập mặt là đã có thể thưởng thức.

Đặc sản Quảng Bình

Ruốc lạt, món ăn tiện lợi không cần chế biến, thường được dùng trực tiếp. Ruốc mặn, được giữ lại hàng năm, là gia vị thay thế bột ngọt trong nấu nướng.

Ruốc lạt, món ăn giản dị nhưng lại là linh hồn của bữa cơm người lao động Đồng Hới. Vị ngọt, chua của khế rành hòa quyện với sợi ruốc thơm phức, tạo nên một hương vị khó cưỡng. Ruốc không chỉ ăn với cơm, mà còn là “linh hồn” cho các món như cà, thịt lợn luộc, bún, bánh đúc, mang đến một nét ẩm thực độc đáo, đầy sức quyến rũ của người nghèo Đồng Hới.

Không chỉ người nghèo, mà cả người giàu, quan lại cấp cao và thậm chí cả người Pháp cũng bị mê hoặc bởi hương vị đặc biệt của ruốc lạt. Món ăn giản dị này đã vượt qua ranh giới giàu nghèo, trở thành món ăn được yêu thích bởi nhiều tầng lớp trong xã hội.

Ngoài ruốc, người dân Đồng Hới còn có nước mắm ruốc, một đặc sản được tạo ra bằng cách khoét lỗ vào vại ruốc. Chỉ sau vài giờ, một nửa bát nước mắm đậm đà, ngọt ngào sẽ chảy ra. Dù không thơm ngon như nước mắm cá, nước mắm ruốc lại mang hương vị riêng biệt, chinh phục những người sành ăn.